Z konia na okręt czyli w TVP3 Bydgoszcz o komandorze Romanie Kanafoyskim

Dopiero w ostatnim momencie przed wybuchem II wojny światowej (po zakończeniu mobilizacji marcowej) zdecydowano się na reaktywowanie Flotylli Wiślanej w ramach działalności Polskiej Marynarki Wojennej.

Oficjalny rozkaz dzienny dowódcy Flotylli Rzecznej Marynarki Wojennej (FRMW) w Pińsku Nr 20, 47-letniego kmdr. Witolda Zajączkowskiego, dotyczący sformowania Oddziału Wydzielonego rzeki Wisła (OW „Wisła”) ukazał się 4 kwietnia 1939 r. Ze względu na konieczność utrzymania powołania formacji w ścisłej tajemnicy w rozkazach szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej kontradm. Jerzego Świrskiego i ministra spraw wojskowych gen. dyw. Tadeusza Kasprzyckiego nie umieszczono żadnych wzmianek na ten temat.

Sformowanie Oddziału Wydzielonego zbiegło się z dwoma wydarzeniami. 15 marca 1939 r. z powodu agresywnej ekspansji kanclerza Trzeciej Rzeszy Adolfa Hitlera Niemcy zajęły Czechosłowację, której zachodnia część stała się protektoratem (niemieckim), a na Słowacji utworzono „niezależne” państwo z prezydentem, księdzem katolickim Józefem Tiso na czele. Natomiast kilka dni później – 19-23 marca – wojska niemieckie dokonały zbrojnej aneksji leżącej na Litwie Kłajpedy (niem. Memel). 31 marca brytyjski premier Neville Chamberlain w imieniu rządów brytyjskiego i francuskiego zagwarantował w Parlamencie Brytyjskim niepodległość Polski, a na początku kwietnia została podpisana polsko-brytyjska umowa o wzajemnej pomocy na wypadek wojny z Niemcami. 13 kwietnia rząd francuski potwierdził swoje zobowiązanie w stosunku do Polski w kwestii wzajemnej pomocy w wypadku zagrożenia przez Niemcy. 28 kwietnia Hitler wypowiedział Polsce pakt o nieagresji, a 5 maja minister spraw zagranicznych płk Józef Beck wygłosił przemówienie na plenarnym posiedzeniu Sejmu RP w odpowiedzi na mowę kanclerza Trzeciej Rzeszy. Wobec przewidywanej możliwości nastąpienia wojny z Niemcami Flotylla Rzeczna MW na Pinie, Prypeci i Wiśle, po osiągnięciu pełnej gotowości bojowej, miała wziąć czynny udział w nadchodzącym konflikcie…

Komandorowi Kanafoyskiemu został poświęcony jeden z odcinków programu pt. Przechodzimy do historii w reż. Marcina Tomaszewskiego z moim udziałem. Program można obejrzeć po kliknięciu na poniższe zdjęcie